Wat doet de Bestuurlijke Adviescommissie Drentsche Aa?

Dit is een onlineversie van een artikel gepubliceerd in Doorstroom.

U heeft vast weleens gehoord van de Bestuurlijke Adviescommissie (BAC), maar wat doen zij precies? “Wij zijn veel minder bekend dan bijvoorbeeld het Overlegorgaan Drentsche Aa”, weet commissievoorzitter Jan Broertjes. “Ergens vreemd, want wij verzetten veel meer werk en hebben veel meer budget te besteden.” Zijn commissie heeft namelijk als taak om binnen de grenzen van het Nationaal Park grond voor nieuwe natuur (NNN) vrij te maken en in te richten. “Dat kan op twee manieren: door grond op te kopen of door contracten met de grondeigenaren af te sluiten waardoor ze de grond als natuurgebied gaan beheren. Zij worden dan gecompenseerd voor de waardedaling van hun grond en krijgen daarnaast een beheervergoeding”, legt Broertjes uit.

De relatieve onbekendheid van de commissie is daarbij misschien wel een voordeel: “Wij komen bij mensen in de achtertuin, we raken belangen en dat betekent dat we voortdurend intensief met veel mensen moeten overleggen. We moeten met iedereen door één deur kunnen. Daarom is het misschien wel goed dat wij op de achtergrond blijven, om zo dingen gedaan te krijgen.”

Brede vertegenwoordiging in de BAC

In de BAC zijn alle belanghebbende partijen vertegenwoordigd (zie extra informatie onder artikel). Broertjes is onafhankelijk voorzitter. Hij brengt veel bestuurservaring mee: veertien jaar als wethouder in Zeewolde, zeven jaar als burgemeester van Vlagtwedde en zes jaar als burgemeester van Midden-Drenthe. Daarnaast had hij lange tijd een melkveebedrijf, en ook die ervaring komt goed van pas. Het grootste deel van de grond waar de plannen van de commissie over gaan is immers landbouwgrond.

Werkwijze

Broertjes beschrijft de werkwijze van de commissie: “Om onze opgave, in totaal 1600 hectare nog te realiseren NNN, behapbaar te maken hebben we hem opgeknipt in zestien deelgebieden. De deelgebieden waar nog een opgave ligt om NNN te realiseren zitten in verschillende fases van zoals verkenning, planvorming, uitvoering en afronding. In de verkenning is vaak de eerste stap om te beginnen met ecologisch onderzoek. De opgave is immers om nieuwe natuur te realiseren.

Mochten we met een deelgebied aan de slag gaan en naar de planvormingsfase gaan, dan stellen we in samenspraak met bewoners en betrokkenen een inrichtingsplan op. In schetssessies, keukentafelgesprekken, inloopavonden en wandelingen met bewoners geeft Prolander of soms het Waterschap de plannen vervolgens geleidelijk vorm waar de BAC van op de hoogte wordt gesteld.”

Van plan tot uitvoering

Uiteindelijk leidt dat tot een definitief plan waar de BAC over adviseert aan de Gedeputeerde Staten zodat zij er een klap op kunnen geven. Met het doorlopen van de officiële inspraakprocedures, de vergunningverlening en eventueel wijziging van het bestemmingsplan kan de uitvoering beginnen. De uitvoering is vaak in een paar maanden klaar, het is het snelste onderdeel van het hele proces.”

Inrichtingsmaatregelen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit een beekloop weer kronkelend maken, reliëf herstellen, slenken graven en sloten afdammen of dempen. Die laatste zijn meestal gegraven om de landbouw droge grond onder de voeten te geven, terwijl de natuur vaak juist gebaat is bij meer water. Inmiddels is in meerdere deelgebieden de uitvoering aan de gang, waaronder Geelbroek, met 400 hectare veruit het grootste deelgebied.

Grond aankopen en ruilen

Aankoop en ruiling van grond is een belangrijk middel om de doelen te bereiken waar de commissie voor staat. Broertjes benadrukt: “Wij zijn een adviescommissie, wij kopen zelf geen grond maar adviseren alleen, het is de provincie die koopt. Overigens heb ik nog niet meegemaakt dat een advies van ons niet werd overgenomen. Over onze adviezen is binnen de commissie ook altijd consensus bereikt. Er wordt in de commissie niet gestemd, hoewel dat formeel wel zou kunnen. Ik vind het essentieel dat alle neuzen dezelfde kant op wijzen.”

Bij aankoop en ruiling kan het gaan om grond binnen én buiten de begrenzing, en niet alleen om de beoogde natuurgrond: andere grond kan als ruilgrond van belang zijn. En voor alle duidelijkheid: alle aankopen vinden plaats op basis van vrijwilligheid; onteigening ten behoeve van natuur is in Drenthe niet aan de orde. De aangekochte grond wordt niet een op een doorverkocht aan een natuurbeheerorganisatie, zoals dat in het verleden wel gebeurde. “Dat is wettelijk ook niet meer toegestaan.”

Strakke planning

Een grondeigenaar hóeft zijn grond niet te verkopen of akkoord te gaan met de verandering van de functie in natuur. Dat betekent wel dat een enkel (nog) niet beschikbaar perceel de uitvoering van een project langdurig kan vertragen als dat perceel essentieel is voor de inrichting. Omwille van de tijd wordt daar niet altijd op gewacht met het maken van de inrichtingsplannen.

“Daardoor krijgen we soms te horen ‘jullie praten over mijn grond’. Dat klopt, daartoe zijn we wel gedwongen door de tijd.” Landelijk is afgesproken dat het Natuurnetwerk Nederland (NNN) in 2027 af moet zijn. Voor de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water is dat zelfs een wettelijke verplichting. “We doe er alles aan om dat mogelijk te maken”, besluit Broertjes.

<>

Extra informatie

Beleidstermen

- De doelen waar de Bestuurlijke Adviescommissie Drentsche Aa aan werkt staan in het Programma Natuurlijk Platteland (PNP) Drenthe.

- De in te richten nieuwe natuurgebieden maken samen met alle bestaande natuur deel uit van het Natuurnetwerk Nederland (NNN; vroeger Ecologische Hoofdstructuur -EHS- genoemd). Het grootste deel van de (bestaande en nieuwe) natuur in Nationaal Park Drentsche Aa valt ook onder het Natura 2000-gebied Drentsche Aa. Natura 2000 is een predicaat voor de belangrijkste natuurgebieden binnen de Europese Unie.

- De inrichtingsplannen van de commissie dragen ook bij aan het realiseren van waterbeleidsdoelen in het kader van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), zoals meer waterberging en schoner water, en waar mogelijk aan verbetering van landbouwstructuur, recreatie en leefbaarheid.

Organisatie

- In de Bestuurlijke Adviescommissie Drentsche Aa zitten Waterschap Hunze en Aa’s, Gemeente Tynaarlo en Gemeente Aa en Hunze (mede namens de gemeenten Groningen, Assen en Midden-Drenthe), Staatsbosbeheer, LTO, Drents Agrarisch Jongeren Kontakt, Drents Particulier Grondbezit en de deelprogrammaleider Drentsche Aa van de provincie Drenthe.

- De vergaderingen van de Bestuurlijke Adviescommissie Drentsche Aa (vijf per jaar) worden voorbereid door een projectteam, die bestaat uit medewerkers van de organisaties die in de BAC zijn vertegenwoordigd.

- Onder de commissie vallen verschillende werkgroepen: een werkgroep Grond, een werkgroep Communicatie en een werkgroep Onderzoek, Monitoring en Beheer.

- Het secretariaat van de commissie is in handen van Prolander, de uitvoeringsorganisatie voor inrichting van het landelijk gebied van de provincies Groningen en Drenthe. Prolander verzorgt ook het feitelijke uitvoerende werk, van de voorbereiding van de inrichtingsplannen tot de aanbesteding en de controle op de uitvoering van het werk.